Εντύπωση προκαλεί η προσπάθεια αποδραματοποίησης των εκλογικών αποτελεσμάτων της περασμένης Κυριακής σε τρία γερμανικά κρατίδια (Βάδη-Βυτεμβέργη, Ρηνανία-Παλατινάτο, Σαξωνία-Άνχαλτ) από πολλά διεθνή και εγχώρια μέσα ενημέρωσης. Σύμφωνα με αυτή την υποτίθεται “ψύχραιμη” ανάγνωση των αποτελεσμάτων, η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU) της Άνγκελα Μέρκελ γνώρισε μεν μια ορισμένη κάμψη, αλλά διατήρησε τον ηγεμονικό της ρόλο στο πολιτικό σκηνικό της Γερμανίας, με υψηλά ποσοστά, από 27% έως 32%, και στα τρία κρατίδια. Η εντυπωσιακή εκλογική επίδοση του νεοπαγούς, δεξιού-ξενοφοβικού κόμματος “Εναλλακτική για τη Γερμανία” (AfD) παρουσιάζεται ως μάλλον ευκαιριακή ψήφος διαμαρτυρίας, η οποία, σύμφωνα πάντα με αυτή τη γραμμή ανάλυσης, δεν αναμένεται να επηρεάσει δραματικά την (υποτίθεται) “ανοιχτή” πολιτική της Μέρκελ στο προσφυγικό.
Πρόκειται για τραγικές αυταπάτες, που υποτιμούν ασυγχώρητα τη δυναμική των εξελίξεων στην ηγεμονική δύναμη της “υπαρκτής Ε.Ε.”. Το βασικό μήνυμα αυτών των εκλογών ήταν ότι η Γερμανία της κ. Μέρκελ αποενοχοποιείται με γρήγορους ρυθμούς από τις ιστορικές ενοχές που της κληροδότησε το Τρίτο Ράιχ. Μπορεί στη Γαλλία, με το πολύ διαφορετικό ιστορικό παρελθόν, η άνοδος του Εθνικού Μετώπου να αποτελούσε, καιρό τώρα, μια δυσάρεστη μεν, πλην διαχειρίσιμη, μέχρις ενός σημείου, πραγματικότητα. Στη χώρα που κουβαλάει, όμως, το άγος του Ναζισμού, οι ακροδεξιές, ρατσιστικές ομάδες ήταν παραδοσιακά καταδικασμένες στο περιθώριο της πολιτικής ζωής, καθώς ξυπνούσαν σε όλη την Ευρώπη τα παλιά φαντάσματα, ενεργοποιώντας αντιγερμανικά αντανακλαστικά σε ευρύτατη κλίμακα.
Όχι πια. Η AfD, που δημιουργήθηκε μόλις το 2013 και πήρε στις βουλευτικές εκλογές εκείνης της χρονιάς το 4,7%, μένοντας έξω από το ομοσπονδιακό κοινοβούλιο (το όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης είναι 5%), έλαβε αυτή την Κυριακή ποσοστά από 13% έως 24%, μπαίνοντας και στα τρία τοπικά κοινοβούλια. Τα τρία κρατίδια (δύο στην πρώην Δυτική και ένα στην πρώην Ανατολική Γερμανία) εκπροσωπούσαν το 15%, περίπου, του συνολικού, γερμανικού πληθυσμού και θεωρούνται αντιπροσωπευτικά των γενικών, πολιτικών τάσεων ενόψει των βουλευτικών εκλογών του 2017.
Κατά την ίδρυσή του, το AfD εμφανιζόταν ως ένα κεντροδεξιό, ήπια ευρωσκεπτικιστικό κόμμα αστικών και μεσαίων στρωμάτων. Στον ηγετικό του πυρήνα κυριαρχούσαν επιχειρηματίες, οικονομολόγοι και δημοσιογράφοι, οι οποίοι τάσσονταν υπέρ της εξόδου της Γερμανίας από την ευρωζώνη, αλλά και υπέρ της συμμετοχής της στην Ε.Ε. Γρήγορα, όμως, οι ακροδεξιές απόψεις άρχισαν να παίρνουν το πάνω χέρι, ιδιαίτερα μετά τη διάσπαση του Μαΐου του 2015, όταν τα πιο μετριοπαθή στοιχεία αποσπάστηκαν από το κόμμα και έφτιαξαν τον δικό τους πολιτικό φορέα, ο οποίος δεν φαίνεται, όμως, να έχει καμία τύχη. Αντίθετα, η “νέα” AfD μπήκε σε τροχιά δημοσκοπικής ανόδου, υιοθετώντας ρατσιστικές, έως και ανοιχτά φασίζουσες θέσεις στο μεταναστευτικό. Τον περασμένο Ιανουάριο, η επικεφαλής του, Φράουκε Πέτρι, προκάλεσε σάλο όταν υποστήριξε, σε συνέντευξή της, ότι η μεθοριακή αστυνομία πρέπει “εν ανάγκη” να κάνει χρήση πραγματικών πυρών προκειμένου να εμποδίζει την είσοδο “παράνομων” μεταναστών στη Γερμανία.
Η έξαρση του προσφυγικού μπορεί να έπαιξε ρόλο καταλύτη, αλλά δεν ήταν ο μοναδικός παράγοντας που ευνόησε το AfD. Σοβαρό ρόλο έπαιξε το γεγονός ότι εμφανιζόταν ως “αντισυστημική” δύναμη, ψαρεύοντας στα θολά νερά μιας λαϊκής δυσαρέσκειας που δεν έβρισκε εύκολα διέξοδο, καθώς το σοσιαλδημοκρατικό SPD είναι συνεταίρος της Μέρκελ στην κυβέρνηση του “μεγάλου συνασπισμού”, ενώ και οι Πράσινοι συγκυβερνούν με Χριστιανοδημοκράτες σε ορισμένα κρατίδια. Ειδικά το SPD υπέστη πραγματική ταπείνωση στα δύο από τα τρία κρατίδια που έστησαν κάλπες την Κυριακή: στη Βάδη-Βυτεμβέργη ήρθε... τέταρτο κόμμα, με ποσοστό μόλις 13% και στη Σαξωνία-Άνχαλτ πάλι τέταρτο με... 10,6%! Μόνο στη Ρηνανία-Παλατινάτο κατάφερε να αναδειχθεί πρώτη δύναμη, με 36%, χωρίς αυτό να αναιρεί τα μεγάλα ερωτήματα για το πολιτικό του μέλλον.
Πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι η απειλητική άνοδος του AfD θα ασκήσει πίεση σε όλες τις συστημικές πολιτικές δυνάμεις να σκληρύνουν την πολιτική τους στο προσφυγικό. Το CDU της Άνγκελα Μέρκελ αισθάνεται πιο ισχυρή αυτή την πίεση, καθώς οι πιο σταθεροί, παραδοσιακοί σύμμαχοί του, το CSU της Βαυαρίας, έχουν ήδη διαχωρίσει τη θέση τους από τη Μέρκελ στο προσφυγικό, ζητώντας πιο σκληρή γραμμή. Το ίδιο πράττουν αρκετά ηγετικά στελέχη του CDU.
Η ίδια η Μέρκελ έδωσε μια πρώτη γεύση του τι πρόκειται να ακολουθήσει στην πρώτη συνέντευξη που παραχώρησε μετά τις εκλογές της Κυριακής. Η καγκελάριος αναγνώρισε ότι το κλείσιμο του Βαλκανικού Διαδρόμου “ωφέλησε τη Γερμανία” και προσέθεσε: “Δεν μίλησα ποτέ εναντίον της εφαρμογής λύσεων σε εθνικό επίπεδο” για το προσφυγικό. Με άλλα λόγια, νομιμοποίησε πλήρως τις μονομερείς ενέργειες των χωρών του Βίζεγκραντ και των Δυτικών Βαλκανίων, που καταδίκασαν τους πρόσφυγες να συνωστίζονται υπό άθλιες συνθήκες στην Ειδομένη – και μάλιστα το έκανε την ημέρα που πρόσφυγες πνίγονταν στα νερά παραπόταμου του Αξιού, συγκλονίζοντας την υφήλιο.
Ισχυρότατη πίεση θα δεχθεί η Άνγκελα Μέρκελ, τόσο από το εσωτερικό της χώρας της, όσο και από άλλες χώρες, προεξάρχουσας της Γαλλίας, προκειμένου να μην εφαρμοστεί η κατ' αρχήν απόφαση της Ε.Ε. για την κατάργηση της βίζας στους πολίτες της Τουρκίας. Με αυτά τα δεδομένα, είναι πολύ πιθανό η νέα σύνοδος κορυφής Ε.Ε.-Τουρκίας, που αρχίζει την Πέμπτη, να μην καταλήξει σε καμία ουσιαστική απόφαση. Το δράμα των προσφύγων θα συνεχιστεί χωρίς καμία ορατή ελπίδα ουσιαστικής αντιμετώπισής του, ενώ η Ελλάδα θα καταδικαστεί σε μια ανθρωπιστική κρίση μεγάλων διαστάσεων, εγκαταλελειμμένη στη μοίρα της από τη γερμανική Ευρώπη του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.
Α.Θ
